Wie is er verantwoordelijk voor zieke daklozen?

Michelle van Tongerloo

SCHIEDAM - Wie draagt er de verantwoordelijkheid voor Michal? Dat vraagt Michelle van Tongerloo zich af. Zij is straatarts bij de Pauluskerk in Rotterdam en brengt het verhaal van Michal in de openbaarheid. Het is volgens haar vooral een verhaal van duiken en afschuiven.

Michal, afkomstig uit Polen, werkte tussen 2005 en 2009 in Nederland. Op verzoek van een uitzendbureau kwam hij in 2020 terug en werkte vervolgens drie jaar in de bouw. “Bij een ongeluk op een steiger verbrijzelde hij zijn hiel. Hij kon niet meer werken en de huur in Schiedam niet meer betalen”, vertelt Van Tongerloo op sociale media. “Hij slaapt met zijn verbrijzelde hiel inmiddels al vijf maanden in het Beatrixpark.”

Michal klopte aan bij de gemeente, maar werd weggestuurd, aldus Van Tongerloo. “Hij zou geen recht hebben op opvang. Maar na zoveel jaren werkzaam te zijn geweest in Nederland heb je dat wel.”

De Poolse arbeidsmigrant klopt daarna aan bij Centraal Onthaal in Rotterdam. “Daar werd hij weggestuurd om 'regio binding’.” Dat betekent dat de man volgens de hulpverleners onvoldoende binding met Rotterdam had om zich over hem te ontfermen. Van Tongerloo tekent aan dat de Rekenkamer Rotterdam recent in een rapport Centraal Onthaal adviseerde de toets Regiobinding te laten vervallen en dat de organisatie dat advies had opgevolgd. “Op papier”, aldus de arts. “In de praktijk wordt opvang voor praktisch al mijn patiënten op dit criterium geweigerd. Deze week nog bij drie mensen.” 

In vijf maanden tijd wordt Michal twee keer geopereerd door het Franciscus Gasthuis&Vlietland. Dit omdat zijn hiel, met daarin verschillende pinnen, niet geneest. Zijn leven op straat heeft daar volgens Van Tongerloo zeker mee te maken. “Twee weken geleden kwam hij bij de kerk aanstrompelen. Zijn enkel was dik, rood en pussig en hij kon niet meer lopen. Hij werd verwezen naar het ziekenhuis: daar vroegen ze vijftig euro omdat hij onverzekerd is.” Dat kon de man niet betalen; hij werd niet geholpen. “Op straat werd hij zieker en zieker”, aldus de straatarts. “We belden donderdag de gemeente: alle bedden (de twee die er zijn) lagen vol. We belden verpleeghuizen: vol. Michal was gisteren niet de enige die voor noodhulp aanklopte.” Er waren gisteren nog andere mensen in de Pauluskerk met medische klachten die nergens terecht konden. “De kerk als dumpplek.”

In de ogen van Van Tongerloo moeten er in Rotterdam en omstreken tenminste dertig bedden komen voor de groep op straat levende mensen, waar ziekenhuizen en straatartsen mensen kort (twee tot vier weken) kunnen verzorgen. Tactisch: “Dat is kostenbesparend: want Michal is opeens een hele dure burger geworden.” Dakloze mensen kosten de belastingbetaler volgens haar zo'n 35.000 tot 80.000 euro per jaar. “Maar ja, het gaat over allemaal verschillende schijven en potjes waardoor niemand het waarschijnlijk echt voelt, behalve Michal zelf - die continu pijn heeft van geïnfecteerde pennen in zijn hiel.”

Van Tongerloo vraagt zich hardop af: “Dus zeg het maar gemeente Rotterdam, gemeente Schiedam, ziekenhuizen en Acute Zorgregio Oost: wie draagt nu eigenlijk de verantwoordelijkheid voor Michal?”

Één ding staat voor haar als een paal boven water: “Wij als kerk hebben die verantwoordelijkheid niet.” Maar het schrijnende is: “Toch zijn wij nu de enigen die hem helpen.”