Meer tuitgeveltjes in de binnenstad

COLUMN - Er zijn allerlei plannen om de lege plekken in de binnenstad opnieuw vol te bouwen en wat mij betreft nemen ze dan meteen die akelige Kloosterplaats mee. Daar kun je met slimme bebouwing een intiem hof van maken met aan de kop de voormalige gymnastiekzaal, die volgens mij nog deel uitmaakt van de achttiende-eeuwse armenschool. Als het daar op die manier wél gezellig wordt, heeft een terras toekomst. Bovendien levert het allerlei werk op voor stukjesschrijvers zoals ik, want de bewoners van het intieme hofje gaan dan ongetwijfeld luidkeels klagen over het lawaai van de stamgasten en hoe zij moeten meeroken met de paffers op het terras van het grand-café.

Hoe moet zo’n hof eruit zien? Wat dient het karakter te zijn van de nieuwe bebouwing op de lege plekken zoals het Dirkzwagerterrein of die vlakte tussen de Westmolenstraat en de Nieuwe Haven? Wat moet er komen op het terrein van de voormalige brandweerkazerne aan de Breedstraat?

Tuitgeveltjes.

Wie door de binnenstad wandelt, vindt nog heel wat van die geveltjes. Zij lopen aan beide kanten ovaal af met een platte bovenkant. Was die bovenkant rond geweest, dan kreeg je een klokgevel. Daar zijn ook wel voorbeelden van in Schiedam, vooral bij pakhuizen, maar de tuitgevel overheerst. Je vindt ze in grote en kleine maten. Kijk maar op de Hoogstraat en het Broersveld. Een van de schattigste tuitgevels siert het huisje van John Zwart op het Oude Kerkhof vlakbij de Lange Kerkstraat. Die tuitgeveltjes horen echt bij Schiedam. Nog meer bewijs? Ga naar de fotobank van het archief en geef je ogen de kosten. Wat zijn er veel van die huisjes afgebroken. Deze bijvoorbeeld, deze en deze. Ze zien er op die oude foto’s verwaarloosd uit, maar het zijn prachtige geveltjes die heel erg bij Schiedam passen: elegant maar toch zonder kapsones. We houden hier niet van krullen en opschik zoals die Amsterdamse schreeuwers. De tuitgevel is Schiedam in optima forma.

Vandaar dat ik hoop dat ze terugkeren in de nieuwbouwplannen voor de binnenstad. Er komt vast weinig van terecht, maar het moet niet zo zijn dat nieuwe shit tot stand komt mede vanwege ons zwijgen. Het is best mogelijk om achter historische geveltjes modern wonen te verbergen. Dat is het punt niet. Wat wij nodig hebben om deze stad weer leuk en aantrekkelijk te maken – ook voor toeristen en bezoekers van de binnenstad – is historiserende nieuwbouw, zodat niet meer de gruwelijke fouten worden gemaakt die ons de tegenwoordige Verbrande Erven hebben opgeleverd of de buurten tussen de Hoogstraat en het Broersveld of wat men aan de Sint Anna Zusterstraat heeft durven neerzetten. Het is er aardig wonen maar het vloekt met oud-Schiedam.

Geef ons tuitgevels in alle soorten en maten. Doe toch een beetje moeite om de sfeer terug te krijgen van het oude Schiedam zoals de beroemde Octave de Coninck dat tekende. Zijn werk ligt er nog om architecten te inspireren. Ze hoeven er alleen maar naar te kijken. Goed, lang, zorgvuldig.