Staatssteun voor de Hema - de belastingbetaler als vangnet?

ACHTERGROND – Opmerkelijke ontwikkelingen: de Hema doet een gooi naar staatssteun, zo meldt tenminste het Financieel Dagblad.

‘De banken’ – in dit geval ABN Amro, ING en Credit Suisse – zouden moeite hebben om een doorlopend krediet van 80 miljoen euro uit te breiden om Hema van het extra financiële armslag te voorzien. Als de overheid mee zou doen, in de vorm van een Garantie Ondernemingsfinanciering (GO-C), zouden de banken wel over de brug komen. Met
zo’n GO-C staat de overheid tot tachtig procent garant voor leningen aan grote bedrijven die in zwaar weer verkeren vanwege de Coronacrisis.

De Hema heeft geld nodig omdat de winkelketen op 15 juni een schuld van vijftig miljoen euro moet aflossen. Hema-eigenaar Marcel Boekhoorn moet dit bedrag op tafel leggen, maar probeert de schuldeisers voor een deel van de kosten te laten opdraaien. Hij zou bereid zijn ‘tientallen miljoenen’ in het bedrijf te steken als de schuldeisers een flink deel van hun vordering opgeven. Die is nog veel groter van vijftig miljoen – dat bedrag moet volgende week worden afgelost – en zou oplopen tot zeshonderd miljoen euro. Als compensatie daarvoor zou Boekhoorn een kwart van zijn aandelen aan hen willen afstaan. De schuldeisers hebben al aangegeven dat ze honderden miljoenen aan schuld willen wegstrepen als ze van Boekhoorn alle aandelen Hema krijgen.

De cynische analyse wil dat Boekhoorn, die rijk werd met de verkoop van Telfort, daar wellicht nog wel oren naar heeft. Hij weet de de schuldeisers, met name obligatiehouders, zelf geen winkelbedrijf uit willen baten en dus de Hema na verloop van tijd weer te koop aan zullen bieden. Dan zou Boekhoorn weer een bedrijf kunnen kopen dat er financieel gunstiger voor staat: de Hema.

Dat is de wereld van het grote geld, waar vooral blufpoker lijkt te worden gespeeld. Boekhoorn zelf staat te boek als miljardair en heeft dus wel wat uit te geven. De schuldeisers zijn een gevolg van de overname van de Hema door met name Engelse zogenaamde ‘durfkapitalisten’ die de Hollandse Eenheidsprijzen Maatschappij in 2007. Lion Capital, zoals de partij genaamd was, legde tenminste 1,1 miljard euro voor de Hema op tafel. Verkoper was Maxeda, de voortzetting van Vendex KBB na de overname van dat bedrijf door een groep andere grootkapitalisten in 2004.

Lion Capital kon zo veel voor de Hema betalen, omdat het de overname financierde met leningen, die het aanging via de Hema. Zo kan het dat de Hema nu ‘met schulden overladen’ is.

Vanwege de schulden, die immers rente kosten, verkeert Hema financieel in zwaar weer; het leidt verlies. Maar als je die schulden buiten beschouwing houdt, verdient Hema wel geld met de verkoop van zijn rookworsten, ondergoed, lampenkappen en schoolschriften.

En nu dus het voorstel om de Nederlandse staat bij te laten springen. Want er staat werkgelegenheid (ruim elfduizend mensen, waarvan zo’n 9500 in Nederland) op het spel, en het is toch het idee van de steunmaatregelen die de regering instelde om bedrijven door de moeilijke tijden heen te helpen?

Maar financieel experts waarschuwen de overheid. Collectief met belastinggeld de Hema overeind houden schept een precedent dat andere bedrijven ook zien, inclusief de banken die ze financieren. Het moet natuurlijk niet zo zijn dat het rijk het vangnet wordt voor alle bedrijven in problemen – al dan niet door eigen schuld. Het zou juist banken kunnen verleiden verder te gaan dan ze van plan waren, dus extra risico te nemen, in de wetenschap dat mislukking door de overheid wordt betaald. In het geval van Hema, maar ook elders in het bedrijfsleven.

Staatssteun voor de Hema? De bestuurders en politici die erover gaan zullen goed moeten nadenken voor ze een knoop doorhakken.