Rechter vindt krimp Rotterdams vliegveld nodig

SCHIEDAM – De rechtbank in Gelderland vindt dat de luchthaven van Rotterdam extra maatregelen moet nemen om de stikstofuitstoot tegen te gaan. In de praktijk komt dat neer om krimp. Alleen met beperking van het aantal vluchten kan aan de rechterlijke uitspraak worden voldaan.

Hetzelfde geldt voor Eindhoven Airport. Het heeft ermee te maken dat beide vliegvelden geen natuurvergunning hebben, hoewel dat al jaren verplicht is. De uitstoot van stikstofoxiden pakken negatief uit voor de omringende natuur.

Dat maakte Johan Vollenbroek gisteren bekend. De 75-jarige chemicus is voorzitter van Mobilisation for the Environment (MOB), een nongouvernementele organisatie (ngo) die zich inzet voor verbetering van de milieukwaliteit. Het vonnis van de Gelderse rechtbank heeft volgens hem verregaande gevolgen voor de ‘vakantievliegvelden’, omdat zij vanaf nu niet meer stikstofverbindingen mogen uitstoten dan toen de huidige regelgeving in werking trad. Dat betekent terug naar het niveau van halverwege de jaren negentig van de vorige eeuw.

De procedure loopt al sinds 2019. Toen kaartte Vollenbroek voor het eerst aan dat geen van de Nederlandse vliegvelden beschikten over een natuurvergunning, terwijl dat volgens de wet wel moet. Het ministerie van Landbouw – verantwoordelijk voor de natuurwetgeving – erkende dat de vergunning verplicht was, maar desondanks maakten de vliegvelden (en het ministerie) geen haast om de zaken op orde te krijgen.

MOB verzocht de minister in 2021 om ‘passende maatregelen’ te nemen, zoals het terugbrengen van het aantal vluchten. Dat verzoek werd geweigerd, maar daar nam Vollenbroek geen genoegen mee. Hij stapte naar de rechter en die deed eergisteren uitspraak in zaken tegen drie vliegvelden: Eindhoven, Rotterdam en Schiphol.

In alle drie de zaken stelt de rechtbank dat de vliegvelden inderdaad negatieve effecten hebben op nabijgelegen Natura 2000-gebieden en dat passende maatregelen moeten worden genomen om verdere verslechtering van de natuur te voorkomen.

De demissionaire minister van Natuur en Stikstof, Christanne van der Wal, bracht er tegenin dat er nationale programma’s lopen om de stikstofuitstoot en -depositie voldoende te reduceren. Maar omdat daarmee nauwelijks vooruitgang is geboekt, was de rechtbank het met MOB eens dat de landelijke maatregelen onvoldoende concreet zijn en geen compensatie betekenen om de vliegvelden te ontzien. Extra maatregelen zijn daarom volgens de rechter noodzakelijk.

Minister Van der Wal moet nu gaan beslissen in hoeverre het aantal vluchten op Rotterdam en Eindhoven moet worden teruggebracht. Voor Amsterdam hoeft dat niet, omdat Schiphol inmiddels over een natuurvergunning beschikt. Wel is tegen die vergunning door meer organisaties beroep ingesteld. MOB verwacht niet dat de vergunning stand zal houden na beoordeling door de rechter. Als dat bewaarheid wordt, zal ook Schiphol mogelijk moeten krimpen tot het niveau van midden jaren negentig. Dat waren zo’n 275.000 vluchten per jaar.

Er is nog geen zittingsdatum gepland voor de inhoudelijke behandeling van de bezwaren.