10 procent: nodig om nieuw ziekenhuispersoneel te trekken

SCHIEDAM - De acties aanstaande donderdag van verpleegkundigen en ander medisch personeel, zijn in het Vlietlandziekenhuis vooral mee te krijgen tussen een en half twee in de middag, als in de centrale hal een ‘sit-in’ wordt gehouden. 

Op andere momenten op de dag zijn de actievoerders vooral bezig met het informeren van patiënten en andere geïnteresseerden, bij binnenkomst of vertrek uit het ziekenhuis.

De mogelijkheden om actie te voeren zijn voor een verpleegkundige en ook anderen beperkt, zegt Gerda Doejaaren, een van de actievoerende medewerkers van het Franciscus. Daarom zal dat vooral bestaan uit het op een andere manier invullen van het werk. “Dan valt al gauw het begrip zondagsdienst, dus doen wat je anders op zondagen doet, maar ook dat kan niet altijd.” Zelf is ze werkzaam op het laboratorium, en daar kan je een zondagdienst aanhouden. “Maar op de dialyse-afdeling bijvoorbeeld is dat anders. Die doet mee met de acties. Maar je kan niet zeggen: ‘uw afspraak van een dialyse gaat niet door’. Dat kun je niet maken. Dat is voor ons een dilemma; we zijn geen chauffeurs in het openbaar vervoer.”

Dus gaat het werk op die afdeling gewoon door. Wat de actievoerders daar dan rest is vooral het tussen de bedrijven door maken van protestborden en het in gesprek gaan met patiënten over hun eisen aan de ziekenhuisdirectie.

Er is nog iets anders dat de acties voor behoud van koopkracht door het Franciscuspersoneel dwarszit en dat is het karakter van de gemiddelde medewerker in de zorg. Doejaaren weet ondertussen dat dat geen geboren actievoerders zijn. “Veel mensen zetten toch de patiënt voor alles. Kunnen zich bijna niets voorstellen bij actievoeren.”  

Die weerstand tegen actievoeren maakt ook dat donderdag niet alle poliklinieken meedoen, aldus Doejaaren. “Er moet op iedere afdeling toch een minimum aan actievoerders zijn om te besluiten als afdeling het werk anders in te richten.” Hoewel het dus in de krant heet dat het Franciscusziekenhuis meedoet met de acties, zijn het lang niet alle medewerkers die actievoeren.

Dat zal bij bezoekers voor onduidelijkheid zorgen, denkt Doejaaren. “Daarom hebben we het zo afgesproken: in principe gaan donderdag alle afspraken door, behalve die waarvoor de patiënt wordt afgebeld.”

Doejaaren zit die zorgzame instelling van de medewerkers ook wel een beetje dwars. “Daardoor kunnen we elke keer gepiepeld worden. We lopen het hele jaar de benen uit ons lijf, maar worden gechanteerd met het feit dat mensen zo’n hart voor de patiënt hebben dat ze weifelen om mee te doen aan acties.”

Uiteindelijk ondergraaft de sector zichzelf als de ziekenhuiswerkgevers besluiten de hand op de knip te houden, zo constateert Doejaaren. “Goede arbeidsvoorwaarden zijn belangrijk om aantrekkelijk te zijn als sector.” Zelf zag zij de afgelopen tijd drie directe collega’s vertrekken. “Eentje ging er naar TNO. Die bleef op een laboratorium werken, maar ging er vierhonderd euro in de maand op vooruit, hoeft geen weekenden en avonddiensten te werken en kan op vakantie wanneer hij wil. Dat is wel een ding.” Twee andere collega’s van het lab besloten het over een andere boeg te gooien en is naar een bedrijf dat machines installeert in ziekenhuizen. “En een andere werkt nu voor de FNV.”

Zelf zal Doejaaren zo’n stap niet gauw maken. “Ik werk hier al 37 jaar.” Al die tijd had ze eigenlijk geen idee dat er elders meer te verdienen was, tegen wellicht minder inzet. Dat was ook niet zo belangrijk. “Ik heb altijd biologie leuk gevonden.” Werken op een laboratorium leek haar daarom een leuk beroep. “Nooit in mijn opleiding is het erover gegaan wat ik zou gaan verdienen. Met een hbo-opleiding zou ik zeker redelijk gaan verdienen, dat was het wel zo’n beetje.” Het menselijk lichaam interesseerde haar meer dan ‘allerlei chemische verbindingen’. “Dat ik in het ziekenhuis een heel stuk minder zou gaan verdienen dan mijn collegastudenten zouden doen…” Daar kwam Doejaaren pas jaren later achter. “Het is leuk beroep”, stelt ze nu. Anders had ze het niet zo lang volgehouden. “Het is nog steeds interessant, ik ben er niet op uitgekeken en denk nog steeds dat ik een goede keuze heb gemaakt.”

Maar ja: het steekt wel, die honorering. “En ze vragen nogal wat hè, in het ziekenhuis. Willen verpleegkundigen hun BIG-registratie op orde houden, dan moeten ze studies doen, alles bijhouden. Ze vragen veel. En denk niet: ‘ik heb een extra studie gedaan, nu gaat mijn salaris omhoog’. Nee, dat heet dan persoonlijke ontwikkeling.”

De vakbonden gingen de onderhandelingen voor een nieuwe ziekenhuiscao in met een claim van een salarisverhoging van tien procent, met een bodem van honderd euro, ‘terwijl de hogere schalen, vanaf schaal 65, het juist met lagere percentages moeten doen’, aldus Doejaaren. De NVZ, de Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen, die de werkgevers aan de andere kant van de tafel vertegenwoordigt, bood naar verluidt dertien procent loonstijging. Dat lijkt een alleszins overkomelijk verschil, om niet te zeggen een aanbod om je handen bij dicht te knijpen. “Maar die dertien procent zou bestaan uit vijf procent nu, vijf procent per december en drie procent in september volgend jaar. Dat betekent dus over het grootste deel van dit jaar een loonstijging van vijf procent. In combinatie met de actuele inflatie betekent dat gewoon een grote achteruitgang. Ik krijg als ik boodschappen doe soms de indruk dat prijzen wel dertig procent omhoog zijn.” En het zou ook betekenen dat de lonen volgend jaar maar drie procent stijgen, ze Doejaaren, terwijl onbekend is hoe de inflatie dan uit zal pakken.

Meer lijkt Doejaaren daarom niet onredelijk. “Bedenk dat het personeel in de academische ziekenhuizen er dit jaar tien procent bijkrijgen. Zij hadden een inflatiecorrectie afgesproken. Daar hebben wij smakelijk om gelachen, totdat de inflatie ging stijgen.” Ook hier prijzen de algemene ziekenhuizen zich uit de markt als het verschil niet beperkt blijft. “We lopen nu zes tot negen procent achter.” Op de collega’s dus die werken in bijvoorbeeld het Erasmus en het LUMC.

Dat bijtrekken bij salarissen die elders gangbaar zijn en in het algemeen het scheppen van aantrekkelijke arbeidsvoorwaarden is volgens Doejaaren essentieel voor de toekomst van het Franciscus. “Al in 2019, toen we ook actie voerden, hebben we daar op ingezet. Ieder zag toen al: er komt een enorme vergrijzing aan en het is moeilijk personeel aan te trekken.” Maar mocht dat besef ook bij de werkgevers zijn ingedaald, dan heeft zich dat niet vertaald in betere honorering. “Bedenk: we krijgen een reiskostenvergoeding van acht cent per kilometer, met een maximum van dertig kilometer. Die is er 1 februari omhoog gegaan naar elf cent en wordt volgend jaar veertien cent…” Maar daar rij je maar een heel klein, heel oud autootje voor, wil ze maar aangeven.

Goed, dus eerst maar eens een succesvolle actiedag. Beetje gênant: de actie is ronduit slecht gepland, lacht Doejaaren. “Ik ga met vakantie.” Vraag is of zij gemist zal worden: Doejaaren rekent toch wel op veel mensen, tijdens de sit-in. “Ook al moet de actiebereidheid nog groeien, kijken veel mensen eerst de kat uit de boom. We komen bij elkaar rond de lunchpauze en het gaat echt ergens om…”