Piet Sanderslezing gaat over woon- en cultuurcluster Brutus

SCHIEDAM – Na een jaar afwezigheid komt er volgende maand weer een Piet Sanderslezing. Ze wordt gehouden door de Rotterdamse kunstenaar Joep van Lieshout, die vertelt over het spectaculaire cultuurcluster Brutus dat in het Rotterdamse M4H-gebied komt. De afkorting staat voor Merwehaven en de vier havens ernaast (Keile-, Lek-, IJssel- en Koushaven).  

Brutus wordt een bijzondere locatie. Tussen drie robuuste woontorens met in totaal 750 woningen komt een cultuurcluster van tenminste zevenduizend vierkante meter met een museum, tentoonstellingsruimtes, een openbaar kunstdepot en ateliers. Het complex is ontworpen door Atelier Van Lieshout en Powerhouse Company. Het wil kunstenaars een permanente plek in de stad Rotterdam geven. 
In het project Brutus gaan kunst en financiering door gebiedsontwikkeling hand in hand. Een oud haven- en industriegebied ondergaat hier een transformatie naar een nieuwe woonwijk met een cultureel centrum van internationale allure. Joep van Lieshout spreekt van grootschalige stadsontwikkeling met woningbouw, horeca en werkruimtes. 

Brutus is een functionalistisch ‘beeldhouwwerk’ waarin wonen, cultuur en werken samenkomen. De naam refereert aan het brutalisme, een expressionistische bouwstijl uit de jaren 1950 tot 1960 die no-nonsens eerlijkheid en een utopisch samenlevingsideaal hoog in het vaandel had. Voorbeelden van brutalistische architectuur zijn de ‘eierdoos’ van Sijthoff Pers in Rijswijk, de aula van de TU Delft en de rioolwaterzuivering op de Beerenplaat. 

Het dominante karakter van het brutalisme past volgens Joep van Lieshout perfect bij de ongepolijste omgeving van de Rotterdamse haven. Maar het project is ook om een heel andere reden vernieuwend en stimulerend. Overal zie je dat kunstenaars tijdelijk een atelier krijgen in verlaten schoolgebouwen of leegstaande kantoren en bedrijfsruimten, onder andere in havenpanden. Is er herontwikkeling van die gebouwen, dan kunnen de kunstenaars verkassen. Altijd laten ze hun inspirerende werkplek achter en moeten ze zich hervinden op een andere locatie. Tegelijk is de creatieve cultuur in die gebieden van korte duur, telkens weer.  

Joep van Lieshout wil die ‘gentrificatiemachine’ breken. Brutus presenteert een nieuw model voor stedelijke vernieuwing waarbij creatievelingen niet automatisch de wijk uit worden geduwd zodra deze aantrekkelijk wordt. Daarom komen er ook ateliers, workshopruimtes, een museum, tentoonstellingszalen, een publiek toegankelijke kunstopslag, een ruimte voor kunsteducatie en woon-werkplekken voor kunstenaars. Op het buitenterrein komen een openluchtbioscoop, een theater en een beeldentuin. 

Cultureel Forum Schiedam houdt de Piet Sanderslezing sinds 2015. Het zijn lezingen over kunst, cultuur en architectuur. De stichting wil hiermee handelen in de geest van haar oprichter Piet Sanders, die een internationaal vermaard jurist en kunstverzamelaar was. Zijn vader was architect en onder andere verantwoordelijk voor een deel van de Gorzen, de Passage en het Volksbadhuis.                     

Voor de lezing van Joep van Lieshout wijkt Cultureel Forum Schiedam uit naar diens thuishaven, Atelier Van Lieshout (ALV) Mundo aan de Keileweg 18. In de ‘Kathedraal’ op dit complex vindt de lezing plaats op de zondagochtend van 12 september om 11.00 uur. In verband met de coronamaatregelen van het kabinet-Rutte III is het aantal deelnemers beperkt tot vijftig aanwezigen. Entree kost vijf euro per persoon en een plaatsje reserveren kan tot donderdag 9 september. Er is ditmaal geen lunch na afloop. Maar het kan tenminste weer. Vorig jaar kon de Piet Sanderslezing helemaal niet doorgaan.